- Ecoloxistas en Acción presenta un informe sobre o estado da reciclaxe de metais en España.
- O estudo sinala que, por falta de sensibilidade ambiental, apenas se reciclan a maioría dos metais denominados críticos para o desenvolvemento da transición enerxética. Moitos deles teñen unha taxa de recuperación nula ou próxima a cero.
- A organización ecoloxista resalta que a cantidade de metais como o cobre ou o ouro contida no stock nacional de baterías, vehículos e aparellos eléctricos supera á demanda estatal prevista para a fabricación das tecnoloxías de transición cun 5.814 % no caso do cobre e 137 % en relación ao ouro.
- Segundo o informe, a concentración coa que se atopan presentes algúns elementos en residuos tecnolóxicos é moito máis elevada que a concentración dos xacementos minerais. No caso dun teléfono móbil intelixente, o ouro atópase 100 veces máis concentrado que nas minas de maior lei.
[Informe] Reciclaje de metales
A crecente demanda de metais levou a iniciar multitude de novos proxectos mineiros en todo o mundo. En boa medida, ese aumento da extracción primaria xustifícase pola necesidade de proporcionar os materiais necesarios para a electrificación e descarbonización da sociedade, pero raramente considérase como esa mesma extracción primaria está a xerar novos e maiores problemas ambientais que se suman ao que se pretende solucionar, a crise climática global.
As actuais políticas de transición ecolóxica están centradas na substitución tecnolóxica, na xeración de electricidade e na mobilidade. Isto fai que a demanda prevista dos minerais requiridos para a fabricación destas tecnoloxías multiplíquese nos próximos anos. O Banco Mundial (2021) prevé que a demanda de litio e cobalto aumente nun 500 % entre 2018 e 2050 e a de níquel nun 100 %. Para o cobre prevese extraer tanto nos próximos 30 anos como nos 7.000 anteriores.
Minería urbana fronte ao extractivismo
Como recoñecía a Comunicación da Comisión Europea de setembro de 2020, a porcentaxe da demanda total satisfeita a partir de metais secundarios, para elementos como o niobio, indio, litio, tantalio, berilio, disprosio, galio, hafnio e escandio, entre outros, é do 0 %.
Fronte aos novos proxectos de minería de cobre propostos na Faixa Pirítica Ibérica (incluíndo a reapertura de Aznalcóllar), en Estremadura (Alconchel) ou en Galicia (Touro), ou os proxectos de minería de ouro de Salave (Asturias) ou Corcoesto (Galicia), a investigación realizada neste informe conclúe que a cantidade para reciclar destes metais, contida no stock nacional de baterías, vehículos e aparellos eléctricos e electrónicos (AEE), supera á demanda estatal prevista para a fabricación das tecnoloxías de transición analizadas, cun 5.814,3 % no caso do cobre e 137,5 % en relación ao ouro.
A concentración dalgúns elementos en residuos tecnolóxicos é moito máis elevada que a concentración nos xacementos minerais. No caso dun teléfono móbil intelixente, o ouro atópase 100 veces máis concentrado que nas minas de maior lei.
Os importantes danos ambientais que xera a minería
No informe compárase os impactos entre a extracción e procesado de metais procedentes da minería convencional con respecto aos metais recuperados ou secundarios. Revélase de forma clara como os baixos prezos da minería ocultan os impactos negativos que ten esta actividade sobre os territorios e as comunidades nas que se desenvolve.
Na UE, os residuos mineiros xa son a segunda principal fonte de residuos, xerando entre o 25 e o 30 % do total. Nas explotacións de metais como o ouro ou a prata, máis do 99,9 % do que se extrae acaba converténdose en residuos. Para o caso do cobre, a produción dunha tonelada de metal xera 110 toneladas de lodos e 200 toneladas de estériles de vertedoiro. Cada ano extráense uns 150.000 millóns de toneladas de rocas que xeran, entre outros residuos, 13.000 millóns de toneladas de lodos.
Necesidade de políticas industriais a favor da reciclaxe
É necesaria unha política industrial que estableza a creación de empresas públicas e unha planificación das capacidades de reciclaxe futuras. Cuestións como o desensamblaje e separación de compoñentes son moi intensivas en man de obra, pero fan posible maximizar a recuperación. Considerando apenas o valor en metais preciosos (ouro, prata, cobre, platino, paladio, rutenio, rodio, iridio e osmio) e materiais críticos (cobalto, paladio, indio, germanio, bismuto e antimonio) contidos nos RAEE xerados en 2019, a súa extracción secundaria xeraría 50.000 millóns de euros.
Por ese motivo, é importante o desenvolvemento de medidas como condicionar a extracción primaria de metais á recuperación secundaria ou o impulso de solucións innovadoras de recuperación de metais.
Os efectos positivos da reciclaxe de metais
Os efectos positivos da obtención de metais a partir da reciclaxe fronte á súa obtención a partir de minerais procedentes da extracción inclúen, en primeiro lugar, a redución da presión mineira, cos problemas ambientais que esta implica. Por exemplo, reciclando unha tonelada de aceiro evítase a extracción de 1,4 toneladas de mineral de ferro e unha cantidade similar de “estériles” sen valor económico que se descartan como residuo en vertedoiros. En termos de afectacións hídricas, o aceiro reciclado supón reducións na contaminación das augas do 76 % e de consumo de auga nun 40 %.
Doutra banda, ao frear ou impedir a incineración, depósito en entulleira ou abandono de metais con potencial de provocar danos ambientais, supón de seu unha externalidade positiva en termos sociais e ambientais.
Impulso para o cambio
As décadas que temos por diante son fundamentais para levar a cabo unha transición ecolóxica que transforme estruturalmente as nosas sociedades. Sabemos ben que esta transición vai moito máis alá dunha mera substitución tecnolóxica. Unha gran cantidade destes minerais xa está a chegar aos leitos oficiais de xestión e tratamento de residuos. O que agora necesitamos é o seguinte impulso que nos permita sistematizar a súa reciclaxe e aproveitamento. Dar este impulso está na nosa man como sociedade.
